Κυριακή Τυρινής 2003

 
«Ανέτειλε το έαρ της νηστείας και το άνθος της μετανοίας…» Ήλθε και πάλι η Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ανοίγει από αύριο το στάδιο των αρετών όπως ψάλλει η φιλόστοργη Εκκλησία μας. Επλησίασε η εποχή της μετανοίας προς εξιλασμό των αμαρτιών μας και επίτευξη της σωτηρίας μας. Έφθασε η περίοδος των επτά εβδομάδων θρησκευτικού βιώματος και βαθιάς πνευματικής ζωής, αυτοσυγκεντρώσεως και αυτοκριτικής, αυτοκυριαρχίας και εξαγνίσεως, προσευχής και εξομολογήσεως, εξυγιάνσεως και καθάρσεως, προετοιμασίας εν γένει κάθε χριστιανού για να ακούσει το μέγα μήνυμα της Αναστάσεως του Κυρίου που είναι το μήνυμα της σωτηρίας του ανθρώπου. Χριστιανοί κάθε ηλικίας που έχουν ζέον το φρόνημα και δεν έχουν αποχαυνωθεί από την υπερκαταναλωτική εποχή μας χαιρετίζουν την πλήρης ευλογίας και αγιασμού περίοδο της Τεσσαρακοστής. Την υποδέχονται με χαρά όσοι συναισθάνονται την ψυχική τους κατάσταση και επιθυμούν την διόρθωσή τους. Με θούριο την αποστολική προτροπή «ουδείς στρατευόμενος εμπλέκεται ταις του βίου πραγματείαις ίνα τω στρατολογησαντι αρέση.»,(Β΄ Τιμ. 2:4) δεν διστάζουν κατά την σπουδαία αυτή εποχή να αποχωρίζονται από τα του κόσμου, επιδεικνύοντας συνάμα μια αξιοζήλευτη προθυμία δια την εκπλήρωση των καθηκόντων τους και εναρμοσμένοι με τον ιερό υμνωδό να ψάλλουν «… αφήσωμεν της σαρκός την ευπάθειαν, αυξήσωμεν της ψυχής τα χαρίσματα, συγκακοπαθήσωμεν ως δούλοι Χριστού, ίνα συνδοξασθώμεν ως τέκνα Θεού».

Αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω ευλογημένα,

Όταν κηρυχθεί γενική επιστράτευση και ο κάθε στρατιώτης ξεκινά για τον πόλεμο το πρώτο του εφόδιο είναι ο οπλισμός. Ακριβώς και όταν ο χριστιανός εισέρχεται στο στάδιο των αρετών στην παλαίστρα των πνευματικών αγώνων του πρώτη φροντίδα του οφείλει να είναι ο πνευματικός του εξοπλισμός γι’ αυτό ο Απόστολος των Εθνών Παύλος μας υπενθυμίζει το καθήκον αυτό και μας προτρέπει ίνα «ενδυσώμεθα τα όπλα του φωτός» (Ρωμ. 13:12)

Ποια είναι όμως αυτά τα όπλα που αρμόζουν στο χριστιανό; Ποια είναι η αποτελεσματικότητά τους; Να ένα ζήτημα από το οποίο μπορούμε να αντλήσουμε σπουδαίες σκέψεις και ψυχωφελή διδάγματα κατάλληλα για την έναρξη της Μεγάλης  Τεσσαρακοστής.

Ήδη ο ιερός Υμνογράφος σήμερα το πρωί αναφέρθηκε λεπτομερέστατα στα όπλα του Χριστιανού: «και αναλαβώντες την πανοπλίαν του Σταυρού, τω εχθρώ αντιμαχησώμεθα ως τείχος άρρηκτον κατέχοντες την πίστιν και ως θώρακα την προσευχήν και περικεφαλαίαν την ελεημοσύνην, αντί μαχαίρας την νηστεία, ητις εκτέμνει από καρδίας πάσαν κακίαν». Οι φράσεις αυτές του ιερού Υμνωδου είναι από την σχετικήν περικοπήν του αποστόλου ο οποίος στην προς Εφεσίους επιστολή του γράφει για τα όπλα του χριστιανού, «ενδύσασθε την πανοπλίαν του Θεού προς το δύνασθαι υμάς στήναι προς τας μεθοδείας του διαβόλου».(Εφεσ  6:11) Είναι ανάγκη λέει, να εξοπλισθήτε με την πανοπλία του Θεού, για να έχετε την δυνατότητα να πολεμήσετε προς τις μεθοδεύσεις και τα πανούργα σχέδια του διαβόλου. Εξηγεί δε ποιος είναι ο εχθρός: «ουκ εστιν ημιν η πάλη προς αίμα και σαρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσιάς, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου προς τα πνευματικά της πονηρίας εν τοις επουρανίοις» (Εφεσ. 6:12)

Δεν έχει ο χριστιανός να παλέψει «προς αίμα και σάρκα», δηλαδή προς τους  ανθρώπους, αλλά προς τους πνευματικούς άϋλους εχθρούς, προς  τους κοσμοκράτορες του αιώνος τούτου,  τα οποία κυριαρχούν στον μάταιο αυτό κόσμο. Επομένως «αναλάβετε την πανοπλίαν του Θεού ινα δυνηθήτε αντιστήναι εν τη ημέρα τη πονηρά και άπαντα κατεργασάμενοι στήναι» (Εφεσ. 6:13) Εφ’ όσον ο χριστιανός έχει έναν τόσο ισχυρό και πανούργο εχθρό που δύσκολα αντιμετωπίζεται οφείλει καθηκόντως «ως καλός στρατιώτης Ιησού Χριστού»(Β’ Τιμ. 2:3)  να χρησιμοποιήσει τα νικηφόρα όπλα της θείας υπερδύναμης που λέγεται Εκκλησία για να σταθεί και να μην πέσει θύμα των πολλών παγίδων του αντιπάλου.

Αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

 «Τα όπλα της στρατείας ημών ου σαρκικά αλλά δυνατά τω Θεώ προς καθαίρεσιν οχυρωμάτων» (Β’ Κορ. 10:4).Τα αποτελεσματικά όπλα στον πόλεμο εναντίον του Διαβόλου είναι  όπως προείπαμε οι σπουδαίες αρετές της νηστείας, της ελεημοσύνης και της προσευχής. Σαν τρεις καλοί σύμμαχοι μας οδηγούν δια της οδού της μετανοίας στη νίκη που είναι η κάθαρσις. Πρώτα-πρώτα γιατί ορίζονται πολύ συχνά σαν επιτίμια από τους ευσεβείς και διακριτικούς πνευματικούς και έπειτα γιατί είναι σπουδαίες αρετές και βασικά στοιχεία της εν Χριστώ ζωής καθώς ο ίδιος ο Κύριος της ορίζει ως το τρίπτυχο «υποστύλωμα»του ευσεβούς βίου (Ματθ. 6:1-18). Θα μπορούσαμε όμως να πούμε ότι με αυτές τις τρεις  αρετές προσφέρεται συνάμα και μια τριπλή θυσία από το μετανοημένο χριστιανό στον Πανάγαθο Θεό. Μια θυσία τέλεια, μοναδική εξαίσια. Με τη νηστεία θυσιάζουμε τη σάρκα μας, με την προσευχή δίνουμε την ψυχή μας και με την ελεημοσύνη προσφέρουμε τα υλικά αγαθά μας.
Με τη νηστεία δαμάζονται τα πάθη, υποχωρούν οι ακάθαρτοι λογισμοί, εξαλείφονται οι αισχρές φαντασίες, χαλιναγωγείται η γλώσσα, εξαφανίζεται η ραθυμία και η αμέλεια, φυγαδεύονται οι δαίμονες. Η νηστεία υποτάσσει το σώμα στο πνεύμα, φωτίζει το νου, ενισχύει την προσευχή, στηρίζει την μετάνοια, συντηρεί την κατάνυξη, στερεώνει τη σωφροσύνη. Η νηστεία είναι χαλινάρι των κακών επιθυμιών, μαχαίρι της φιλαυτίας, πελέκι της φιληδονίας, γεννήτρια του θείου φόβου, μητέρα της εγκράτειας, αδελφή της κατά Θεόν πτωχείας, καλλιεργήτρια της υπομονής, θεμέλιο της αρετής, φύλακας της σωτηρίας και ισχυρή μεσίτρια στον Κύριο όταν του ζητάμε την εκπλήρωση κάποιου αιτήματός μας.

Η νηστεία καταμαραίνει τα πάθη της σάρκας και αφανίζει τα αίτια της αμαρτίας, δεν παρέχει όμως πλήρη θεραπεία στην ψυχή αν δεν την ακολουθήσει και δεν την βοηθήσει η αλοιφή της αγάπης, το βάλσαμο της ευσπλαχνίας, το φάρμακο της ελεημοσύνης. Λυχνάρι δίχως λάδι χαρακτηρίζουν οι Άγιοι Πατέρες τη νηστεία που δεν συνοδεύεται από έργα αγάπης. Τα έργα αυτά ήταν το λάδι που έλειπε από τα λυχνάρια των πέντε μωρών παρθένων της παραβολής και γι’ αυτό αποκλείστηκαν από την γαμήλια εορτή ακούγοντας το φοβερό λόγο του Νυμφίου: «αμήν λέγω υμίν ουκ οίδα υμάς»(Ματθ.25:13). Η ελεημοσύνη όπως μαρτυρεί η Σοφία Σειράχ (3:30) «εξιλάσσεται αμαρτίας»  και ο ιερός Αυγουστίνος λέει ότι η μεγαλύτερη ελεημοσύνη που μπορούμε να κάνουμε πλούσιοι και φτωχοί είναι να συγχωρούμε ολόψυχα αυτούς που μας αδίκησαν. Συχωρώντας τον πλησίον μας μπορούμε να ελπίζουμε στη συχώρεση από το Θεό και των δικών μας αμαρτιών.
Δείξτε, λοιπόν αγαπητοί πατέρες και εσείς φωτόμορφα τέκνα της Εκκλησίας, το άφθονο έλεος της καρδιάς σας. Ελεήστε με μία συγγνώμη τους οικείους σας, τους συνεργάτες σας, τους φίλους σας, τους συγγενείς σας και κάθε άνθρωπο με τον οποίο έχετε πικραθεί και να είστε υπερβέβαιοι ότι ο Πολυεύσπλαχνος και Μισθαποδότης  Κύριος θα σας ανταμείψει με το άπειρο ελεός Του αφού ο ίδιος κήρυξε: «Μακάριοι οι ελεήμονες ότι αυτοί ελεηθήσονται». (Ματθ. 5:7).
Απαραίτητο συμπλήρωμα της νηστείας και της ελεημοσύνης είναι η προσευχή η οποία όταν γίνεται με πίστη και ταπείνωση σβήνει αμαρτίες, διώχνει τους δαίμονες, ελέγχει  τα στοιχεία της φύσεως, ανασταίνει νεκρούς, βγάζει ψυχές από τον άδη, κάνει θαύματα και σημεία. Η προσευχή λένε οι Άγιοι Πατέρες είναι ένωση ανθρώπου και Θεού, συντήρηση του κόσμου, καταλαγή με το Θεό, μητέρα των δακρύων, συγχώρεση των αμαρτημάτων, γέφυρα που σώζει από τους πειρασμούς, τείχος που προστατεύει από τις θλίψεις, συντριβή των δαιμονικών επιθέσεων, πελέκι της απελπισίας, λύση της λύπης, απαλλαγή του θυμού, φυγή των αρετών, πρόξενος των θείων χαρισμάτων, τροφή της ψυχής, φωτισμός του νου καθρέφτης της πνευματικής προκοπής.

Αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω περιπόθητα,

Αυτά είναι εν ολίγοις τα πνευματικώς κατάλληλα όπλα που οφείλουμε να χρησιμοποιήσουμε «εις τον προκείμενον ημίν αγώναν» (Εβρ. 12:1)
Εκθέσαμε εν περιλήψει την ισχύ και τις ωφέλειές τους, διότι η σπουδαιότητα της γνώσεως και της χρήσεως των όπλων αυτών, καθώς ή γνώση της αξίας και της αποτελεσματικότητός τους είναι σημαντικοί συντελεστές για τη νικηφόρα περαίωση του αγώνος μας. Δεν αρκούν όμως μόνο τα πνευματικά αυτά όπλα. Η χρήση τους θα μας αναδείξουν νικητές στην μάχη μα όχι και στον πόλεμο που είναι ο σκοπός μας. Όσο τέλειος και αν είναι ο οπλισμός ενός στρατιώτη για να γυρίσει από τον πόλεμο νικητής οφείλει να ξεκινήσει γι’ αυτόν με θάρρος και γενναιότητα. Άλλο τόσο ο αγώνας της χριστιανικής τελειώσεως για να  είναι αποτελεσματικός δεν πρέπει να περιοριστεί στο τρίπτυχο «νηστεία, προσευχή, ελεημοσύνη» αλλά να επεκταθεί και στην αγάπη διότι σύμφωνα με τον απόστολο των Εθνών: «αγάπη δε μη έχω ουδέ ωφελούμε» (Α’ Κορ. 13:3)

Ο πνευματικός μας αγώνας για να είναι καρποφόρος  χρειάζεται ενισχύσεις. Πρωταρχική δε και πολύτιμη ενίσχυση του κάθε στρατιώτη του Χριστού, ιδίως σήμερα με την έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι η δόση και η αντίδοση της συγγνώμης. Δεν λείπουν δυστυχώς – και δηλητηριάζουν τις σχέσεις των ανθρώπων καθημερινώς –  πολλές δυσάρεστες συνέπειες έριδος και ζήλου  (έχθρα, μνησικακία, μίσος…). Η συγχώρεση λοιπόν προς τον οποιονδήποτε μας έχει στεναχωρήσει, είναι κάτι το αναγκαίο και επιτακτικό, ώστε σαν Ορθόδοξοι Χριστιανοί, πιστά μέλη της Εκκλησίας να αποσπάσουμε τη προσήλωση της καρδιάς μας από τα γήινα και φθαρτά και να την στρέψουμε στα ουράνια αγαθά και πλούσια ελέη του Θεού. Τούτο ίσως να  ακούγεται για πολλούς σκληρό, διότι η ευδαιμονία και η  καλοπέραση της σημερινής κοινωνίας μας έχουν παραμορφώσει. Σήμερα είμαστε φίλαυτοι, υπερήφανοι και εγωιστές. Πάσχουμε από πνευματικό στραβισμό διότι «ενώ για τις αταξίες και τα αμαρτήματα  των άλλων γινόμαστε ανάλγητοι δικαστές παραβλέπουμε τα δικά μας παραπτώματα που συχνά χρειάζονται μεγαλύτερη συγχώρεση. Για τα δικά μας αμαρτήματα είμαστε τυφλοί, για των διπλανών μας όμως έχουμε οξύτατη όραση» (οσ. Ισίδωρος Πηλουσιώτης) γι’ αυτό και ο Κύριος ρητώς αναφέρει στην αρχή της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής πρώτα απ’ όλα: «εάν αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο Πατήρ υμών ο Ουράνιος. Εάν δε μη αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, ουδε ο Πατήρ ημών αφήσει τα παραπτώματα υμών» (Ματθ. 6:14-15)
Χωρίς λοιπόν κρατούμενα, χωρίς εγωισμούς, σήμερα που είναι η παραμονή της εισόδου μας στην Αγία Τεσσαρακοστή με σύνθημα «η αγάπη μακροθυμεί»(Β’ Κορ. 13:4) δώστε τον ασπασμό της συγγνώμης και της αγάπης προς αλλήλους (οικείους, συγγενείς, φίλους, συνεργάτες κ.α.) ώστε να μην μείνει καμία πικρία στην καρδιά ή βάρος στη συνείδηση και να βαδίζουμε καθαροί και αγαπημένοι προς «Πάσχα Θεού το Σωτήριον». Κάθε σύννεφο που σκιάζει τις σχέσεις μας  θα πρέπει να διαλυθεί ώστε  να ευχηθούμε με καλή διάθεση και ειλικρινή αγάπη « καλή Σαρακοστή, καλή μετάνοια ».

Αδέλφοί και τέκνα εν Κυρίω,

Απόψε το απόγευμα σύμφωνα με το έθος της Εκκλησίας μας τελείται ο πρώτος Κατανυκτικός Εσπερινός. Ο λαός μας τον ονομάζει Εσπερινό της Συγγνώμης και σε αυτήν την κατανυκτική ακολουθία, ο Επίσκοπος και ο Ιερός Κλήρος ζητούν συγγνώμη μεταξύ τους και εν συνεχεία από το εκκλησίασμα. Ο λαός έρχεται εν συνεχεία για να ασπασθεί το χέρι του προεξάρχοντος για να λάβει εντός του ναού την πρώτη  «συγχώρεση»  σαν ευλογία για να μπορεί να αγωνιστεί στο πνευματικό στάδιο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Σας καλώ λοιπόν όλους σήμερα το απόγευμα Κυριακή της Τυρινής και ώρα 7:00μ.μ. στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου ( Σπάρτης και Πατρών – Ταμπούρια), όπου θα τελεσθεί ο πρώτος συγχωρητικός Κατανυκτικός Εσπερινός.
Πατρικά και ανεπιτήδευτα εύχομαι μέσα από τα βάθη της καρδιάς μου να διέλθετε με αγωνιστική διάθεση και ιερή συγκίνηση (κατάνυξη) την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή και ο Θεός να μας αξιώσει να φθάσουμε αισίως στο τέρμα νικητές για να προσκυνήσουμε τα Πάνσεπτα Πάθη  και την Αγίαν Ανάστασιν του «Θείου Λυτρωτού και Σωτήρος ημών Χριστού»